Bardzo obszerny i ciekawy artukuł. W szczególności dział o Spartakusie. Nic tylko pogratulować Autorce :)

Świetny artykuł...osobiście myślę,choć pewnie większość się ze mną nie zgodzi,że niewolnictwo w tamtych czasach było konieczne.

Genialny artykuł nie tylko ze względów profesjonalizmu autorki, ale także merytorycznego, filozoficznego intra...

Artykuł jest bardzo rzetelny, znamionuje gruntowną znajomość tematu (zwłaszcza część o szkoleniach gladiatorów. ponadto jest świetnie napisany. Jednak ogólny obraz traktowania niewolników w Rzymie jest, zdaje mi się, trochę nadto krytyczny i przez to niesprawiedliwy. Naturalnie z perspektywy naszych humanistycznych i humanitarnych wartości praktyka niewolnictwa i imperialistycznego, zaborczego militaryzmu rzymskiego muszą być odrzucone, ale mentalność ludzi tamtych czasów była głęboko odmienna od naszej! A niewolnictwo było w starożytności powszechne, bo było jedynym znanym, względnie efektywnym systemem ekonomicznym. Trzeba zatem zwrócić uwagę na fakt, że niewolnik, będąc uważanym za rzecz, był "rzeczą" relatywnie drogą, stąd traktowanie go nie było z reguły okrutne, bo przecież ludzie dbają o należące do nich przedmioty, zwłaszcza drogie i użyteczne! Stąd szczególne okrucieństwo było raczej wybrykiem marginesu sadystów, nie normą, będąc po prostu nieekonomiczne. Poza tym niewolnicy stosowali na dużą skalę "bierny opór", stąd umocniona potem ideologicznie przez stoicyzm i chrześcijaństwo tendencja do poprawy warunków ich życia i pracy. Juryści rzymscy okresu klasycznego zaczęli uznawać, że w świetle prawa naturalnego niewolnik jest człowiekiem, a chwilowa wolność w czasie ciąży matki - niewolnicy sprawia, ze narodzone dziecko jest wolne. Ponadto przedsiębiorczym niewolnikom wydzielano pod zarząd masy majątkowe peculia, dzięki którym wielu niewolników dorobiło sie sporych majątków. Nie zmienia to oczywiście pejoratywnej oceny zjawiska niewolnictwa, zarówno pod względem praw człowieka, jak i ekonomicznej efektywności, ale myślę że ukazuje tzw. druga stronę medalu w tej kwestii. Nie jest to oczywiście zarzut wobec znakomitego, jak wspomniałem tekstu, a raczej głos w dyskusji.

Jako dodatek na temat Spartakusa polecam książkę pt."Uczniowie Spartakusa"
Można znależć tam również wątki dotyczące traktowania niewolników.
Nie tylko gladiatorów.

SUPER. Niezwykle działający na uczuciach artykuł.

myślę,że artykuł jest bardzo ciekawy dostarczył mi wielu informacji.

Bardzo ciekawy artykuł. Chciałbym jednak dodać jedną uwagę. Otóż nie do końca się zgodzę z tezą, że niewolnicy w tym czasie, np poprzez powstanie Spartakusa, chcieli znieść niewolnictwo. Uczęszczałem na wykłady z historii starożytnej u niezapomnianego już ś.p. pana prof. Waldemara Cerana (Uniwersytet Łódzki). Mieliśmy tam również wykład o Powstaniu Spartakusa. Spartakus faktycznie chciał wrócić do Tracji (jeśli faktycznie był Trakiem). I jego bunt niewątpliwie był dla Rzymu straszliwym doświadczeniem. Nigdy jednak nie miał na celu zmiany ustroju. Niewolnictwo było częścią tamtego świata. Nie tylko w Rzymie. Niewolnik oczywiście stał bardzo nisko w statusie społecznym, jednak byli niewolnicy bankierzy (np. Grecy), byli rzemieślnicy, którym się całkiem nieźle żyło. Niewolnik był często sporo wart i traktowano ich odpowiednio do ich wartości. Byli także m.in. pracownicy kopalń, których los był straszny. Wolni ludzie stawali się niewolnikami, niewolnicy stawali się wolnymi. Nikt tego nie kwestionował. I Powstanie Spartakusa nie miało tego zmienić. Być może Spartakus współczuł innym niewolnikom, ale prawie na pewno nie był rewolucjonistą, w naszym tego słowa znaczeniu. Nie miał celów politycznych, a raczej po prostu szukał wolności i być może rewanżu. Ustroju zmieniać nie zamierzał. Dopiero chrześcijaństwo zmieniło samoświadomość tamtego społeczeństwa, ale to zajęło sporo lat. To były inne czasy i trudno traktować Spartakusa jako bojownika o "wolność i demokrację".

Panie Gość a na jakiej podstawie piszesz że spartakus nie miał na celu zrewolucjonowania tamtejszego systemu wśród niewolników dlatego ze tak twierdził twoj ś.p prof? wg mnie to była postac gdzie jak pisze powy zej byłą nieustraszona jednostka o wielkiej sile ciała i ducha i chciała dokonac czegos wiecej niz tylko krwawej zemsty.

Zgadzam się z pretorem. wątpię czy Spartakus był aż takim idealistą, ażeby sądzić, że w świecie zdominowanym przez Rzym i podległe mu państwa, mozna było pozwolić na stworzenie państwa niewolników. Spartakus dobrze wiedział, że w historii było już kilka buntów niewolników, którzy wcale nie chcieli zmieniać istniejącego stanu rzeczy-powstania niewolników sycylijskich czy próba stworzenia Państwa Słońca przez Aristonikosa(pozbawionego rzekomo instytucji niewolnictwa). Spartakus zbyt trzeźwo myślał by nie dostrzec animozji i wewnętrznych podziałów pomiędzy powstańcami. Wszak niewolnicy pochodzili z różnych krajów i nacji, więc mieli inne wyobrażenia o swojej wolności, o czym wódz niewolników wkrótce miał się przekonać. Spartakus raczej chciał wyprowadzić podległych sobie ludzi z Italii, i pozostawienie ich samych sobie. Niby jak mógłby zadbać o tak różnorodną rzeszę ludzi, ściganą w dodatku przez Rzymian, dla których sprawą odzyskania honory byłoby zniszcznie owej bandy uciekinierów. Spartakus był pragmatykiem z lekką dozą marzyciela, fakt, ale powtórzę jeszcze raz - nie miał planów, ani szans zrealizowania swojego "państwa bez niewolnictwa".

To było coś strasznego. interesujący artykuł.

Bardzo ciekawy artykuł, gratulacje!

Brawo! Artykuł bardzo ciekawy, warto przeczytać!!!

Świetny artykuł. Ciekawy i bardzo przystępny. Szczególnie część o gladiatorach i powstaniu Spartakusa. Sam wątek bardzo mnie interesuję ze względu na moje studia - pedagogika, bo ja wiadomo pierwszymi pedagogami byli niewolnicy - Ci starzy, niedołęzny, nie nadając sie już do niczego innego jak tylko odprowadzenie syna swych Panów do szkoły czy uczenie go manier przy stole. Zaskajujęce i troche przygnębiające jakie były początki mojego przyszłego zawodu...

Niestety nie mogę zgodzić się z tezą "ale dopiero wprowadzenie chrześcijaństwa, jako religii państwowej, spowodowało, istotne zmiany w podejściu do niewolników."
Wszystkie istotne zmiany wprowadzone względem niewolników nastąpiły wcześniej. Nie był to wpływ chrześcijaństwa, a filozofii stoickiej. Należy zwrócić uwagę na ustawodawstwo cesarza Hadriana, głównie na jego reskrypty ( zniesienie odpowiedzialności zbiorowej niewolników na podstawie S.C. Sillanium, zakaz kastrowania niewolników, zakaz sprzedaży niewolnic stręczycielom oraz zakaz sprzedaży niewolników właścicielom szkół gladiatorskich, Powszechny zakaz zabijania na podstawie legis Corneliae de sicariis et veneficis) jak też na ustawy Antoninusa Piusa, gdzie ów cesarz zakazuje nadmiernego srożenia się nad niewolnikami.

Niestety każdy kto zna się trochę na temacie, musi stwierdzić, że artykuł pomimo tego, że jest ciekawy niewiele ma wspólnego z prawdą.
Bardzo boli powielenie nieprawdziwych stereotypów. Niewolinicy byli nikim, kciuk w górę albo w dół, Spartakus który chciał znieść niewolnictwo, to wszystko powielane Hollywood'ckie mity.

Ehm.. powiem szczerze, że wywód na temat złego losu niewolników-gladiatorów, chyba nie do końca jest prawdziwy. Spójrzmy na to w ten sposób.. Kupić niewolnika - koszta, oddać go pod dobry protektorat i wyszkolić - kolejne koszta, zadbać o dodatkowe wyżywienie i kwatere - ... plus minus fakt tego, że niewolnicy-gladiatorzy byli lwami salonowymi zapraszanymi przez ciekawskie gospodynie. Hmm.. walka była widowiskiem, a w szczególnych przypadkach krwawą rzeźnią. Kto pozwoliłby zabić dobrze walczących gladiatorów o bardzo niskim statusie społecznym, skoro koszta utrzymania takiego niewolnika były ogromne, a dodatkowo w/w widowiska przynosiły spore zyski?

Artykul pachnie mi licealnymi podrecznikami ;) W spoleczeństwie, w którym każdy mógł zostać niewolnikiem mimo, że przestawało się być wolnym człowiekiem - wciąż nim się było. Fakt, że los części z nich był koszmarem, ale posiadanie niewolnikow także składało wiele obowiązków na gospodarza i kto się zna na temacie potwierdzi, że na te obowiazki stać było tylko najzamożniejszych lub średnio bogatych - czyli nie wiecej niż 30% owczesnych obywateli Rzymu. Co wiecej słyszałem też o pismach, w których jasno jest napisane, że czasem brano biedaków pod dach w roli niewolnika, by taki np. bez ręki, za drobne prace domowe mógł jednak czymś żołądek zapchać - wiadomo w każdym społeczeństwie trafiają się "źli" i "dobrzy" ludzie ;)

Uważam że jest to bardzo jednostronny artykuł, w którym autorka oceniła niewolnictwo bardziej przez pryzmat jego dzisiejszego pojmowania. Zabrakło mi spojrzenia na tą sprawę z perspektywy ówczesnych Rzymian z uwzględnieniem realiów panujących w ówczesnym świecie. Pamiętajmy, że dla nich niewolnictwo było czymś tak oczywistym, jak dla nas demokracja i właściwie niemożliwe byłoby jego zniesienie.
Pomimo to czytało się bardzo miło, czuć że autorka ma "lekkie pióro" więc twierdzę, że jeśli będzie w przyszłości bardziej bezstronna i analityczna, to może napisać jeszcze wiele ciekawych tekstów :) pozdrawiam!

Dobra robota. Bardzo przydał mi się ten artykuł. Jest on wielce ciekawy.

ciekawie napisane ,niemniej emocjonalne podejście autora/ki tekstu psuje ogólne wrażenie . To jest opis zastanej historii której nie można zmienić wiec czy się z tym zgadzamy czy nie nie ma znaczenia