Klaudiusz Ptolemeusz

Ptolemeusz (II w. n.e.) astronom egipski.

Jego pełne imię brzmiało: Claudius Ptolemaeus. Bardzo niewiele mamy informacji o jego życiu. Zapewne był zhellenizowanym Egipcjaninem pracującym w Bibliotece Aleksandryjskiej. Ptolemeusz był autorem 4 wielkich dzieł:
„ Almagestu”, „Geografii”, „Tetrabiblos” ( „Cztery księgi”) i „Optyki”. Pierwsze stanowił kulminacje pięciu wieków astronomicznej i kosmologicznej myśli greckiej, a miało zdominować naukę na trzynaście stuleci. Ptolemeusz oparł się naturalnie, na swych poprzednikach zwłaszcza na Hipparchu. Dzieło tak złożone i prezentujące zdumiewająco wysoki poziom intelektualny nie mogło być tworem pojedynczego człowieka. Podstawowym wyzwaniem, w obliczu którego stanął Ptolemeusz, była próba wyjaśnienia ruchów niebios przy założeniu, że wszechświat jest geocentryczny, a wszystkie ciała krążą po idealnie kolistych orbitach ruchem jednostajnym. Ponieważ ciała niebieskie poruszają się po orbitach eliptycznych ze zmienną prędkością wokół innego punktu niż Ziemi, trzeba było posłużyć się nader wymyślną geometrią, żeby zachować podstawową fikcję. Ptolemeusz wprowadził do oryginalnego układu 3 rodzaje komplikacji: epicykle, mimośrody i dyferensy. Spełniły one całkiem dobrze swe zadanie, nie pozwalały jednak na bardzo dokładne przewidywania. Uniemożliwiły też Ptolemeuszowi całkowicie ujęcie jednym systemem wszechświata. Mógł on rozsądnie przedstawić orbitę z każdej z planet traktowanych oddzielnie, gdyby je jednak połączyć w jeden układ doszłoby do sprzeczności w szczegółach (co do wymiarów i okresów). Mimo tych wad system zachował się w nietkniętej postaci do XVI, kiedy obalił go Kopernik.

W „Geografii” Ptolemeusz dokładnie wyjaśnia, jak można wyznaczyć matematycznie linie szerokości i długości geograficznej. Jednakże nie wyznaczano wówczas astronomicznie długości geograficznej, a podanym sposobem wyliczono tylko niektóre szerokości geograficzne. Położenia miejscowości lokalizowano na tej wątpliwej siatce na lądzie przez sprowadzanie do stopni geograficznych mierzonych w terenie odległości. „Geografia miała omalże taki sam wielki i trwały wpływ na zachodnie wyobrażenie o świecie jak „Almagest” *. Kolumb być może nie pożeglowałby przez Atlantyk, gdyby nie błędny pogląd Ptolemeusza, aprobowany przez XV-wiecznych kartografów, że Azja leży bliżej Europy niż w rzeczywistości.

„Optyka” natomiast jest pod wieloma względami największym sukcesem Ptolemeusza. Podaje on w niej i wyjaśnia rozmaite podstawowe zasady. Wie, na czym polega odbicie, natomiast całkiem dobre rozeznanie w zjawisku załamania wydaje się oparte wyłącznie na przesłankach empirycznych.

*najważniejsze astronomiczne dzieło Ptolemeusza nazywało się po grecku „Megale Syntaxis” (Wielka księga) – „Almagest” to nazwa zniekształcona przez Arabów i poprzedzona charakterystycznym przedrostkiem „al”.

Wyraź swoje zdanie :

Komentujesz jako użytkownik niezarejestrowany - gość. Z tego powodu, zanim komentarz pojawi się na stronie będzie musiał zostać zaakceptowany przez naszą redakcję. Aby Twój komentarz został od razu opublikowany na naszych łamach zachęcamy do darmowej rejestracji!

Nick* :

Email* :

Dodaj komentarz