Moda grecka

Ubiory greckie

Ubiory, które noszono w starożytnej Grecji, były pochodną wielu czynników, takich jak klimat, warunki ekonomiczne, tradycja, kultura, możliwości wytworzenia czy kontakty z innymi narodami. Większość ubiorów greckich możemy zrekonstruować na podstawie zabytków sztuki greckiej, w szczególności malarstwa wazowego i rzeźby.

Ubiory te nie były szyte i dopasowywane do figury modela. Długi i szeroki pas materiału po prostu narzucano na siebie i odpowiednio układano. Wytwarzano je w systemie domowym. Towary importowane pojawiły się w większych ilościach dopiero w czasach hellenistycznych.

Starożytni Grecy rozróżniali stroje noszone na ulicy oraz stroje noszone w domu, blisko ciało. Te pierwsze były ubiorami wierzchnimi i zwano epiblemata (periblemata), te drugie – były strojami swobodnymi, noszonymi najczęściej w domu, przy pracy i zwane były endymata. Stroje spodnie służyły też jako nocna bielizna, zaś niektóre stroje wierzchnie mogły być również używane jako przykrycie w czasie snu.

Strój w czasach minojskich i mykeńskich

O tym, jak ubierali się poddani króla Krety i jakie stroje nosiły elegantki z achajskich pałaców w Mykenach i Pylon, możemy przekonać się na podstawie zabytków kultury materialnej – malowideł na ścianach pałaców, różnorakich gemm, grawerowanych wyrobów złotniczych oraz figurek terakotowych i brązowych. Stroje tej epoki różniły się zdecydowanie od tych, które będą noszone w następnych greckich epokach i przypominały, przede wszystkim w wydaniu mody dla kobiet, ubiór dam z XIX w.

Malarstwo ścienne zachowało do naszych czasów pamięć o modzie na dworze króla Minosa.

Strój w czasach Homera

W epoce Homera moda zmieniła się całkowicie. Odeszły w przeszłość suknie szyte i przykrajane do figury, a pojawiła się inna filozofia ubioru – strój upinany na figurze z prostych płatów materiału. Podstawowym strojem męskim stał się chiton, a kobiecym – peplos

Strój epoki klasycznej

Po wojnach perskich nastąpiły dalsze zmiany w ubiorach, które wywołał przede wszystkim rozwój gospodarki i sztuki. Strój stał się lekki, układ fałd harmonijny, a całość cechowały wytworność i elegancja. Nadal noszono chitony, peplosy i chlajny, pojawiły się jednak nowe okrycia.

Najbardziej rozpowszechnionym nakryciem wierzchnim, noszonym zarówno przez mężczyzn, jak kobiety stał się himation. Ten prostokątny, szeroki pas materiału składano podwójnie, przy czym jeden koniec przerzucano przez lewe ramię tak, że opadał na piersi. Drugi koniec – dłuższy, przeciągano przez plecy pod prawym ramieniem do przodu i znów zarzucano przez lewe ramię od przodu do tyłu. W wersji kobiecej himation był narzucany niekiedy na prawe ramię. Kobieta, wychodząc z domu na ulicę, narzucała himation na głowę. Szaty te farbowano na różne kolory, a niekiedy nawet zdobiono w bogate desenie.

W czasach klasycznych pojawiła się też chlamida, rodzaj peleryny. Pierwsi nosili ją Tesalczycy, a później mieszkańcy Aten. Dla Tesalczyków był to strój do jazdy konnej. Chlamida była jedynym strojem greckim, który przykrywano. Materiałowi, z którego szyto chlamidę, nadawano kształt owalny. Spinana na ramieniu szata było o wiele bardziej praktyczna niż chlajna. Strój ten cieszył się ogromną popularnością wśród ateńskiej młodzieży. Niektóre chlamidy były niezmiernie barwne, a zdarzały się nawet takie, które przetykano złotem. Żołnierską wersję chlamidy wykonywano z grubego materiału. Chroniła właściciela nie tylko przed zimnem, ale także przed deszczem.

Strój epoki hellenistycznej

W epoce hellenistycznej w zasadzie noszono takie same ubiory, jak w czasach klasycznych. Jednak szerokie kontakty ze Wschodem nie pozostały bez wpływu na modę i dobór materiałów. Tak właśnie dotarła do Grecji bawełna, którą importowano z Indii, i jedwab, docierający do Europy Jedwabnym Szlakiem.

Joński chiton pozostawał podstawowym strojem kobiet. Uzupełniono go jednak długimi, przylegającymi rękawami. Nadal noszono też krótki chiton dorycki. Pojawiła się także nowa forma sukni, którą od dużej ilości agraf, używanych do jej spinania, nazwano peronetris. Być może była to odmiana doryckiego chitonu. Na suknię taką kobiety narzucały szal, którym szczelnie się owijały.

W IV w. p.n.e. pojawiła się prawdziwa nowość w greckiej modzie – chiton z dekoltem.

Zgodnie z ówczesną modą suknie należało podpasywać powyżej talii, tuż pod piersiami.

Nakrycia głowy

W czasach minojskich i mykeńskich wkładano czapki wysokie, w formie stożka lub walca, albo niewielkie płaskie czapeczki, ozdobione pióropuszem. Nie umiemy dziś powiedzieć, czy ich zakładanie nie niosło za sobą dodatkowych znaczeń – na przykład z racji pełnionych funkcji kapłańskich.

W czasach późniejszych rzadko noszono nakrycia głowy. Jedynie w czasach niepogody mężczyźni zakładali petasos, kapelusze z szerokim rondem, wykonane z filcu. Było to również stałe nakrycie głowy podróżnego, noszone razem z chlamidą. W podróży noszono też stożkowate czapki zwane pilos. Czapki te wkładali rybacy, marynarze i robotnicy. Macedończycy wprowadzili często potem spotykany kapelusz z szerokim rondem, zwany kausia.

Kobiety przykrywały głowy częściej niż mężczyźni. Od najdawniejszych czasów nosiły na głowie chusteczki (kredemnon), które dopełniała chusta, upinana na kształt czepca. Gdy Atenka wychodziła na ulicę, nasuwała na głowę połę himationu. Przyzwoita Atenka z wyższych warstw społecznych nie mogła pokazać się w mieście z odkrytą głową.

Dopiero w epoce hellenistycznej modne stało się noszenie kapelusika z plecionki z rondem, zwanym tholia.

Przeczytaj również...

Wyraź swoje zdanie :

Komentujesz jako użytkownik niezarejestrowany - gość. Z tego powodu, zanim komentarz pojawi się na stronie będzie musiał zostać zaakceptowany przez naszą redakcję. Aby Twój komentarz został od razu opublikowany na naszych łamach zachęcamy do darmowej rejestracji!

Nick* :

Email* :

Dodaj komentarz

Użytkownik	Egipcjanka
	Dodano: 2007-01-23 Dziękuję, Minerwo, za ten pouczający artykuł. Jeszcze się z czymś podobnym nie spotkałam. Kiedyś przeczytałam pewną książkę i byłam pewna, że chitony noszone były tylko przez kobiety. Edytuj

Redaktor	Brygida Sobieska
	Dodano: 2007-01-23 Proszę bardzo :) Jeśli znajdę trochę czasu, to nidługo napiszę trochę więcej na temat greckiej mody. Należy rozszerzyć ten temat o stroje męskie i żeńskie, a także ewolucję ubioru i może coś jeszcze... Edytuj

Użytkownik	Marguerite
	Dodano: 2007-02-14 Minerwa, skąd Ty takie cudeńka bierzesz? Moda grecka to rzadkość w internecie. I aż miło się czytało. Edytuj

Redaktor	Wojciech Bogdański
	Dodano: 2007-02-20 Znakomite. Przeczytałem z wielką przyjemnością. Edytuj

Strona nie została odnaleziona!

Niestety szukana przez Ciebie strona nie została odnaleziona, czyli wystąpił znienawidzony przez wszystkich błąd 404. Istnieją dwa wytłumaczenia; możliwe, iż szukana strona została usunięta lub przesunięta, albo po prostu źle wpisałeś/aś adres URL. Ale niestety istnieje też ryzyko, iż to my coś 'sknociliśmy' (oby nie!) w kodzie strony i zakradł się tzw. "bug", czyli po polsku robal. Koniecznie daj nam o tym znać; skopiuj link z paska przeglądarki i wyślij go na adres: naczelny[malpa]histurion.pl    Wspólnie oczyśćmy histuriona ze wszelkich błędów/robaków!