Konfrontacja źródeł pisanego i archeologicznego

2008-05-31 | Autor: Gajusz J. Cezar

Opis wyglądu i porządku wewnątrz świątyni zupełnie odbiega od obrazu, który ukazuj nam świątynia Zeusa w Olimpii. Pierwsze nieścisłości pojawiają się gdy chodzi o witruwiańskie kanony odnośnie proporcjonalności ścian dłuższych lub krótszych. Powinny być one wybudowane według działania x i x/2, gdzie x stanowi długość dłuższej ściany. Jak nam wiadomo nie zgadza się to w odniesieniu do mojego przykładu.

Wnętrze świątyni stanowi odejście od wzoru przedstawionego przez Witruwiusza. Pisze on, że dla świątyń których szerokość przekracza 20 stóp (ok. 6m) powinny być ustawione dodatkowe kolumny między antami a przesionkiem. Kolejną rzeczą są wymiary celli, której długość stanowić miała wielkość o 1/4 większa niż jej szerokość. Ponadto pozostałe 3/4 wielkości powinny być przeznaczone dla przedsionka. Istotnie w świątyni istniał przedsionek lecz analogicznie opistodom, czyli odpowiednik przedsionka (pronaos) w tyle. Nie istnieją jednak kolumny, o mniejszej sednicy niż frontowe w przedsionku.

Plan świątyni Zeusa w Olimpii.

Zgodna z przekazami Witruwiusza jest szerokość antów, które były szerokości kolumn frontowych, jak i zakończenie przedsionka drewnianym lub kamiennym murem z drzwiami w tym przypadku trzema.
Niestety Witruwiusz nie wymienia dalszych kanonów architektonicznych dotyczących układu wewnątrz świątyni wg porządku doryckiego. Dlatego chciałbym przedstawić wygląd tej niezwykłej budowli taką jaką widział ja człowiek antyczny.

Podstawy ścian celli zbudowane były z ułożonych obok siebie dwóch orotastrów o łącznej długości 1,33 m. Na nich skonstruowano ścianę z kwadratowych płyt o długości boku wynoszącej 1,28 m i równającej się całkowitej grubości ścian. Drewniane belki stropowe opierały się z jednej strony na wysokości gzymsu, na murze tylnej ściany tryglifonu, a z drugiej na ścianie celli. Układ warstw muru był isodomiczny ( jednakowa wysokość wszystkich ciosów – 0,49m). Zakończenie muru w pronaosie oraz w opistodomie przedstawiono w postaci czworokątnych profilowanych filarów. Na antach i kolumnach w przedsionku i w opistodomie spoczywało normalne belkowanie doryckie z architrawem, trglifonem na których opierały się zakończenia belek stropowych w przedsionkach. Metopy wykonane z marmuru pokryte były płaskorzeźbami, przedstawiającymi 12 prac Heraklesa. Dostęp do opistodomu był otwarty natomiast wejście do pronaosu chroniły 3 drzwi. Szerokość drzwi celli wynosiła prawdopodobnie 5m. Cella miała 13,26m szerokości, 27,74 długości. Dwa rzędy po 7 kolumn dzieliły cellę na 3 nawy:
- nawa środkowa – 6,5 m szerokości,
- nawy boczne znacznie węższe.

W nawie środkowej znajdował się sławny posąg Zeusa wykonany przez Fidiasza ze złota i kości słoniowej. Świątynia w górnych partiach pokryta była barwną polichromią po której zostały nikłe ślady.

Domniemany wygląd arcydzieła Fidiasza

Cała struktura świątyni jest niezwykła i prosta. Jedna z najbardziej charakterystycznych cech świątyni to jednorodność strukturalna ze wszystkich jej stron od dołu aż po gzyms oraz ścisła symetria. Dzieląc świątynię wzdłuż osi otrzymalibyśmy jednakowe nieomal części. Dzięki tym właśnie cechom świątynia przedstawia się jako niezwykle jednorodny twór przestrzenny, plastyczny i żywy dzięki grze świateł stworzonej przez geniusz starożytnych architektów. Mimo iż opis perfekcyjnego i prawidłowego, w oczach Witruwiusza, jest daleki od zastosowanego w tym arcydziele faktu, trzeba zwrócić uwagę na niebagatelny przedział czasu, a mianowicie ponad 400 lat. Witruwiusz chciał zapewne przedstawić piękno idealne, wzorowy kanon lecz rzadko która świątynia lub jakakolwiek inna budowla była zbudowana wg tego właśnie wzoru.

Bibliografia:
- Parnicki-Pudełko S.: Architektura starożytnej Grecji, Warszawa 1985,
- Papuci-Władyka E.: Sztuka starożytnej Grecji, Warszawa 2001.

Strona : [ 1 ] [ 2 ] [ 3 ]

Podziel się!

Przeczytaj również...